Wat Boudry te zeggen heeft over Blommaert

Jan Blommaert 

Nieuwjaarsessays in kranten zijn een genre op zichzelf geworden. Krom van de ambities staan ze vaak ook krom van de dwaasheden. Dit jaar is het de beurt aan Maarten Boudry om in De Morgen zijn ondraaglijke lichtheid tentoon te spreiden met een stuk waarin hij de PVDA poogt te bekladden.

Ik ben vereerd. Boudry vermeldt niet zo veel namen, maar ik ben er eentje van. Hier is wat hij over mij te vertellen had.

Enkele punten.

• Ik ben geen “professor psycholinguïstiek”, niet in Tilburg en niet elders, en ik ben dat ook nooit geweest. Mijn vakgebied en affiliaties (waaronder één aan dezelfde UGent faculteit als degene waar Boudry actief is) zijn nochtans geen geheimen. Men kan het Wikipedia artikel over mij raadplegen, of gewoon mijn universitaire home page. Een paar minuutjes op Google hadden dergelijke bespottelijke fouten kunnen vermijden.
• Dat ik een “trouwe PVDA-militant” zou zijn klopt evenmin, en ik nodig Boudry uit wat bewijzen daarvan over te leggen. Ik ben na een korte periode bij de sp.a in de jaren 1990 immers steevast politiek dakloos geweest – of zoals ik het zelf liever zie: onafhankelijk socialist. Dat ik in het verleden voor de PVDA heb gestemd (en dat misschien zal herhalen in de toekomst) maakt me geen “trouwe militant”, durf ik beweren, zelfs geen lid. Want in dat geval zou ik eveneens een “trouw militant” zijn van de sp.a, Groen en wijlen de RAL. Ook dit is dus ronduit belachelijk.
• Zijn commentaren gaan over mijn opmerkingen i.v.m. een boek van Ludo Martens over Stalin. Ik heb een uiterst sterk vermoeden dat Boudry dat boek nooit heeft gelezen. Ik wel. Ik noemde Martens “objectief” maar “niet neutraal”. Ik blijf daarbij en nodig Boudry uit om een gedegen bronnenkritiek van het werk van Martens te verschaffen die mijn standpunt weerlegt. Het boek is immers inderdaad een “apologie”, maar een apologie kan even “objectief” zijn als een “aanval”. Wat men van Martens ook moge denken, hij hanteerde controleerbare bronnen – vaak bronnen die men aan de kant van Boudry liever ontwijkt – en behandelde die bronnen met een grote analytische discipline. Hij deed dat om een punt te bewijzen – hier is de niet-neutraliteit van Martens – namelijk dat er in de Westerse Koude-Oorlog literatuur over Stalin een hoop verzinsels en leugens circuleerden. En wie het boek leest zal concluderen dat die leugens er wel degelijk waren, en dat ze door Martens effectief zijn blootgelegd. Met Martens heb ik het politiek nooit kunnen vinden en zijn besluit over Stalin is het mijne niet; maar als onderzoeker dwong hij respect af – zijn boek over Mulele, bijvoorbeeld, is een alom geprezen klassieker over de recente geschiedenis van Congo. Intellectuele eerlijkheid bestaat erin dat men de intellectuele kwaliteit van eenieder eerlijk beoordeelt, erkent en respecteert, ook al stroken ze niet met de eigen voorkeuren of met een of andere politieke correctheid. Ik wacht de feitelijke argumenten van Boudry dus af, want wat er nu staat is, nog maar eens, bespottelijk.
• Zeker gegeven het volgende. Wat mijn eigenlijke standpunten betreft heb ik het voordeel dat ik deze niet in de schaduw hou maar nogal vlot publiceer. En alweer had een korte Google-opdracht helderheid kunnen verschaffen over mijn échte standpunten – kwestie van intellectuele eerlijkheid en debathygiëne, nogmaals. Zo had Boudry makkelijk op de hoogte kunnen raken van mijn houding tegenover Stalin, Mao, Pol Pot en andere fraaie jongens die hij tot “het aangebrande verleden” van mensen zoals ik rekent. Hij had zelfs kunnen achterhalen, zonder al te veel moeite, voor welk soort van “links” ikzelf sta, en met welke stamboom van onafhankelijke socialisten ik mezelf associeer. Boudry heeft het, in het licht van dit alles, over een Jan Blommaert die mij onbekend is en die standpunten aanhangt die niet de mijne zijn.

Maarten Boudry probeert, naast een wat flauw imitator van Etienne Vermeersch, met alle macht de Belgische stem van het internationale neoconservatisme te worden. Deze verheven ambitie weze hem gegund. Maar net zoals bij de andere stemmen uit dat kamp kunnen we ook zijn oproep tot “intellectuele hygiëne” best als een onnozele vorm van ironie beschouwen. Want ze zijn de centrale middenvelders van de Post-Truth ploeg. Het stuk van Boudry bewijst het: get the facts right vooraleer je er kritiek op loslaat, want in de korte passage die Maarten Boudry aan Jan Blommaert wijdt schittert niet één enkel deugdelijk feit.

Veel aandacht en discussie acht ik die mensen dan ook niet waard.